Konijnenvoeding - Eten jouw konijnen gezond?

Konijnen keutelen ontzettend veel, als dit stopt is het mis!

Goed om te beseffen.
Konijnen zijn planteneters; met een mooi woord herbivoren. In gevangenschap kunnen konijnen niet hun eigen voedsel bij elkaar zoeken (foerageren). Ze zijn volledig afhankelijk van de eigenaar/verzorger. Belangrijk bij het voeden van konijnen is te beseffen dat ze in het wild 6 tot 8 uur per dag bezig zijn met voedsel zoeken en dat doen in een enorm groot gebied. In deze tijd van voedsel zoeken eten ze zo’n 30 tot 80 keer kleine beetjes. Het spijsverteringsstelsel van een konijn is zo gemaakt dat er een continue doorloop is en de maag eigenlijk nooit leeg kan/mag zijn.
Konijnen hebben een enorm lang darmstelsel met in verhouding een hele grote blinde darm waarin ze veel voedsel kunnen opslaan. Om de darmen in beweging te houden, moeten konijnen gewoon de hele dag door ad lib (onbeperkt) kunnen eten. Kunnen ze dit niet, of te weinig, dan levert dit maag en darmproblemen op. Dat kan variëren van diarree tot het stilliggen van de darmen. Onder andere het stilliggen van de darmen kan voor konijnen dodelijk zijn.

Voeding in gevangenschap.
Vergelijken met wilde konijnen is, wat mij betreft, prima, maar besef wel dat je tamme (gedomesticeerde) konijnen geen wilde konijnen meer zijn. Tamme konijnen kunnen niet overleven in het wild. Wilde konijnen leven gemiddeld zo’n 2 jaar en onze tamme konijnen gemiddeld 6 tot 8 jaar. Daar speelt voeding zeker een rol. Konijnen zijn herbivoren, ze eten dus planten, dat betekend dat dit hoofdvoeding hoort te zijn. Dit vertaald zich in de praktijk naar het voeren van: Hooi, hooi en nog eens hooi. Omdat hooi HET hoofdbestanddeel van de voeding is, moet dit van hele goede kwaliteit zijn. De belangrijkste eigenschappen voor kwalitatief gezond konijnenhooi zijn: stofvrij, diverse typen (zacht en hardere) lange stengels en een diversiteit van grassoorten en kruiden.
Naast hooi is het belangrijk om het menu aan te vullen met verse en gedroogde (on)kruiden, groentes en vitamines/mineralen.

De voorkeur ligt bij afwisseling in vers en gedroogd en in een diversiteit aan producten voor zowel groente als kruiden. Het is belangrijk je konijnen hieraan te laten wennen. Start niet op dag 1 met hele handen vol verse kruiden en groenvoer, start met kleine hoeveelheden, zoals een paar blaadjes weegbree en paardenbloemblad, een reepje paprika/witlof/stukje wortel met wat loof, als dit geen klachten oplevert voer je de dagelijkse hoeveelheid op. Konijnen zijn goed in zelf doseren, mits hooi de hoofdvoeding is! Let wel op dat de verse producten niet te lang blijven liggen. Als ze na een paar uur nog niet zijn opgegeten, haal ze dan weg. Twijfel je of je konijnen iets mogen eten, geef het dan liever niet. Liever te voorzichtig dan een ziek konijn! Konijnen kunnen niet boeren of braken, dus iets wat in de maag zit kan er alleen door de darmen weer uit.

Heb je niet dagelijks de beschikking over verse producten dan kun je ook prima gedroogde producten geven. Grote voordeel hiervan is dat je het lang goed kunt houden in tegenstelling tot verse producten. Daarnaast is het een stuk gemak. Het is belangrijk hier een gezond evenwicht in te vinden en af te wisselen! Geef vers en gedroogd naast elkaar en laat je konijnen kiezen wat ze willen eten.
Wil je vers geven pluk (on)kruiden dan altijd schoon en veilig. Dit betekend niet plukken op plekken waar veel verkeer komt, van een honden uitlaatveld of een plek waar wilde konijnen zitten. Dit neemt teveel risico met zich mee op besmettelijke ziektes als Myxomatose en VHD/RHD.

Konijnen en weegbree.
Een echt konijnenkruid wat niet uit de voedingspiramide mag ontbreken is weegbree. Een konijn wat geen weegbree kan eten is geen konijn. Net als de uitspraak Everybunny need some bunny zijn weegbree en een soortgenoot belangrijk om je konijnen gezond te houden. Weegbree zorgt ervoor dat een konijn zich “konijn blijft voelen”. Smalle weegbree (Plantago lanceolata), Brede weegbree (Plantago major), Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) en Zandweegbree (Plantago arenaria) zijn de bekendste soorten in Nederland.

 
Smalle weegbree                                            Brede weegbree

Naast weegbree zijn paardenbloem, cichorei, duizendblad, herderstasje en kleefkruid ook bij uitstek geschikte konijnenkruiden. Wissel af en bied per seizoen verschillende dingen aan. Omdat konijnen herbivoren zijn kunnen ze makkelijk een hele diversiteit aan groen verwerken. Dit hebben ze nodig om bezig te zijn en daagt ze uit. Ondanks dat onze tamme konijnen niet kunnen overleven in het wild hebben ze wel behoefte aan het foerageren en de uitdaging om verveling tegen te gaan.

Kruidentuin maken.
Het is handig om een eigen (on)kruidentuin(tje) in te zaaien. Zo heb je altijd verse, schone (on)kruiden beschikbaar. Zorg er wel voor dat je konijnen er niet dag en nacht bij kunnen, want dan is je tuin in enkele uren tot dagen helemaal kaal. Je zou er een hekje omheen kunnen zetten. Zo kunnen ze sprietjes snoeien die door het hekje heen groeien of je maakt het tuintje in een tilbare mand die je neer kunt zetten. Er zijn genoeg creatieve oplossingen te verzinnen dus laat je fantasie er op los. Om in te zaaien kun je losse zaden kopen of zadenmengsels.

Vitaminen en mineralen.
Als laatste vakje in de konijnen voedselpiramide staan brokjes. Naast het hooi, groente en (on)kruiden kun je konijnen ook nog een gedeelte brokjes geven. Dit is dan vaak alleen om te zorgen dat er voldoende vitaminen en mineralen ingenomen worden. Er worden vrijwel geen analyses gemaakt van hooi voor konijnen. Daardoor is de samenstelling niet bekend. Je wilt tenslotte geen voedingstekorten doen ontstaan bij je dieren. Daarnaast kan brok ook ontzettend handig zijn om konijnen te trainen en zo te belonen. Voor konijnen zijn verschillende soorten brok te krijgen, kijk goed naar de samenstelling op de verpakking en naar je konijnen welke brok het beste is voor hun. Dit kan verschillen per konijn.

Om darmproblemen en een te dik konijn te voorkomen is het beter het brokgehalte niet meer dan 5% van het dagrantsoen te laten zijn. Dit komt neer op ongeveer 20 gram brokjes per kilo (streef) lichaamsgewicht. Voer eerst hooi en daarna groenten en kruiden. Zo voorkom je dat het konijn zich eerst vol eet met brokjes en dan geen hooi meer hoeft of bijvoorbeeld zijn blindedarmkeutels niet opeet omdat hij geen honger heeft.

Caecotrofie en coprofagie.
Konijnen doen aan caecotrofie, ze eten hun eigen blinde darm keutels op. Dit wordt ook vaak coprofagie genoemd, maar dit betekend het eten van ontlasting en dat is niet wat konijnen doen. De gewone ontlasting eten ze niet op, enkel de blindedarmkeutels. Deze zijn voor konijnen van essentieel belang, hier halen ze in de tweede ronde belangrijke vitaminen en mineralen uit. Een konijn die geen caecotrofie uit kan voeren zal ziek worden. Het niet opeten kan veel oorzaken hebben; van te dik tot medische problemen in bijvoorbeeld de rug.



Konijnen en calcium.
Konijnen zijn heel “(on)kundig” met calcium in hun lichaam. Teveel is niet goed, maar te weinig ook niet. Bij een teveel aan calcium slaat dit vaak neer in hun blaas. Dat komt omdat de nieren het overschot aan calcium uitfilteren en via de blaas afvoeren. Bij een dagelijks teveel gebeurt dit niet goed en dan slaat de calcium neer in de blaas. Dit start met “sludge” oftewel blaaszand in de blaas wat zich kan uiten in urinebrand aan de buitenkant. Het konijn plast vaak ook letterlijk “zand’= calcium. Daarnaast kunnen er in de blaas echt stenen ontstaan uit opgeslagen calcium. Deze stenen geven het konijn veel pijn.

De keerzijde, welke minder bekend is, is het tekort aan calcium. Dit geeft echter net zoveel problemen. In plaats van calcium op te slaan, haalt het konijn dan de calcium uit de botten en treedt er botontkalking op. Dit uit zich vaak in gebitsproblemen. Een teken van startend calcium tekort zijn dwarse ribbels of verkleuringen op de snijtanden. Als je dit ziet is er vaak in de kaakbotten al een probleem. Dit kan alleen een dierenarts vaststellen met röntgenfoto’s. Als je twijfelt, laat dan het gebit nakijken door een konijnkundige dierenarts. Als je er op tijd bij bent kun je het probleem met voeding mogelijk nog omkeren. Als het probleem te ver gevorderd is kun je alleen nog bijsturen en behandelen.

De juiste calcium (ca) fosfor (P) verhouding in konijnenvoeding ligt tussen 1,5:1 en 2:1.

Daarnaast speelt vitamine D3 ook een belangrijke rol bij konijnen voor de opname van calcium en fosfor. Het is belangrijk het totale menu in de gaten te houden. Stel je voert gemengd konijnenvoer en je konijn eet dit selectief dan klopt het gehalte aan calcium/fosfor totaal niet met wat hij tot zich neemt. Het is dus belangrijk te zorgen voor een compleet menu waarbij alles wordt gegeten. Dit kan ook optreden als je meerdere konijnen samen hebt zitten en je geen zicht hebt op wie welke brokjes eet.

Mocht je konijnen binnen houden denk dan ook aan “grazen” in het daglicht/zon (niet met 30 graden). Vitamine D3 wordt specifiek door UV straling aangemaakt in de huid. Natuurlijke aanmaak heeft altijd de voorkeur boven supplementen. Binnen gehouden konijnen kun je niet zomaar buiten zetten. De temperatuurwisselingen zijn niet gezond en een open grasveld zal veel stress geven als je het dier daar ineens neerzet zonder schuilmogelijkheden. Als buiten geen optie is haal dan desnoods buiten naar binnen door tuintjes te maken in potten of bakken die je aan kunt bieden zodat je konijnen kunnen “grazen” en toch van een klein beetje buiten kunnen genieten.  

Konijnen en snoep.
In de voedingspiramide voor konijnen komt geen snoep voor. Konijnen hebben dit niet nodig in een dagelijks gezond en gevarieerd menu. Nu is het niet zo zwart-wit dat konijnen nooit snoep mogen, maar zorg dat het zo gezond mogelijk is. Er zijn tegenwoordig legio producten van natuurlijke komaf verkrijgbaar. Denk aan gebakken snoepjes van kruiden, knaagsticks van kruiden, een zelfgemaakte slinger met kruiden, bladeren of bloemen (nog uitdagend ook) of een keer wat fruit.
Konijnen mogen af en toe fruit, fruit bevat veel fruitsuikers, deze fruitsuikers zorgen voor een verstoorde darmbalans. Het zou zonde zijn om je konijnen uit liefde buikpijn te bezorgen! Liefde gaat door de maag, maar bij konijnen is het lijntje tussen gezond en ongezond heel dun!

Conclusie: Een gezond konijn……

- Eet verschillende soorten (kruiden) hooi
- eet HOOI
- eet veel hooi
- eet heel veel hooi, minimaal zijn eigen grootte aan hooi per dag, ad lib ( altijd beschikbaar)
- krijgt dagelijks groente en kruiden, zowel vers als gedroogd
- heeft zijn eigen kruidentuin
- eet weinig brokjes
- eet geen tot een minimum aan snoepjes
- heeft geen diarree of plakpoep
- woont samen en heeft ruimte om te rennen, springen en graven.

Wil je meer weten stuur me dan gerust een mailtje op [email protected] of maak een afspraak voor een voedingsconsult: Afspraak maken 

Copyright Dtails - Miranda de Vries